مستربچ یا کامپاند یک نوع پخش کننده است که از سه بخش اصلی مواد شیمیایی افزودنی، پایه پلیمر و عامل سازگار کننده تشکیل شده است. جهت بهبود ویژگی های مستربچ و کاهش هزینه های تمام شده از پرکننده های معدنی، پیگمنت و مواد شیمیایی استفاده می شود. همچنین استفاده از پر کننده ها موجب می شود که این ماده قابلیت استفاده در تولید رنگ را نیز داشته باشد. باید دانست شکل ظاهری مستربچ به صورت دانه ای یا گرانول است و پایه پلیمری آن باید مشابه پلاستیک اصلی تزریقی باشد.
پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی استایرن و … پلیمرهای پایه ای هستند که در ساخت این محصول استفاده می شوند. پلیمرهای بالا اصولا توسط مالئیک انیدرید گرافت می شوند مانند پلی پروپیلن گرافت شده با مالئیک انیدرید، پس می توان مالئیک انیدرید را ماده شیمیایی افزودنی برای این محصول دانست.
انواع مستربچ
مستربچ به سه نوع پر کننده، افزودنی و رنگی تقسیم می شود که کاربردی متفاوت با هم دارند. هدف از به کار بردن نوع پرکننده آن کاهش هزینه ها است زیرا نیاز به ماده اولیه را کاهش می دهد.
پرکننده
تالک، کربنات کلسیم، میکا و … از انواع مستربچ پرکننده به حساب می آیند.
افزودنی
آنتی بلاک، آنتی استاتیک و … از جمله مستربچ های افزودنی هستند که جهت بهبود ویژگی های فیزیکی و شیمیایی از آنها استفاده می شود.
رنگی
در نهایت می توان به مستربچ رنگی اشاره کرد که از سه بخش پلیمر، رنگدانه و سازگار کننده تشکیل شده است. می توان گفت در این ترکیب رنگدانه سهم بیشتری از پلیمر دارد و استفاده از آن علاوه بر رنگی کردن پلاستیک سبب بهبود خواص مکانیکی و شیمیایی می شود.
کاربرد مستربچ
تنوع محصولات مستربچ سبب شده است کارایی آنها با هم متفاوت باشد:
کاربرد در پزشکی
یکی از کاربردهای این محصول در لوازم پزشکی همچون سرنگ است. در هنگام استفاده از سرنگ اصطکاک موجود در آن سبب می شود که عمل تزریق با مشکل روبرو شود. از اینرو می توان با استفاده از نوع لیز کننده اش، بر این مشکل فائق شد.
کاربرد در فیلم های پلیمری
استفاده دیگر این محصول در فیلم های پلیمری است و هدف کاهش چسبندگی دو فیلم به یکدیگر است. نوع شفاف کننده و روشن کننده نوری این محصول به ترتیب سبب افزایش شفافیت و رفع کدری و ایجاد براقیت می شود. برای از بین بردن اثر الکتریسیته ساکن و در جهت ایجاد مقاومت در برابر اکسیداسیون به ترتیب می توان از مستربچ آنتی استاتیک و آنتی اکسیدانت استفاده کرد. مستربچ پایدار کننده نور یو وی باعث از بین بردن اثرات تخریبی اشعه ماوراء بنفش می شود. در جهت افزایش قابلیت اکستروژن، کنترل چسبندگی، ضد مه گرفتگی و … می توان از انواع مختلف این محصول استفاده کرد.
چرا باید از مستربچ استفاده کرد؟
با توجه به اینکه کاهش مصرف انرژی و هزینه ها دغدغه صنعت امروز است، استفاده از مستربچ به این امر کمک می کند. این محصول قابلیت سازگاری با پلیمر را دارد. همین امر موجب شده است که این ماده جایگزین مناسبی برای مواد افزودنی و پیگمنت ها باشد. از دیگر محاسن پیگمنت ها می توان به قابلیت جابجایی آسان، عدم آلوده سازی محیط، پخش یکنواخت رنگ، ایجاد شفافیت نوری، افزایش مقاومت به احتراق، ثبات رنگ و … اشاره کرد.
میزان مجاز استفاده از مستربچ
استفاده از مستربچ باید به اندازه باشد و استفاده بیش از اندازه کیفیت محصول را کاهش می دهد. اولین عاملی که درصد استفاده از این محصول را مشخص می کند ضخامت قطعه و یا فیلمی است که قرار است ساخته شود و در کنار آن باید دانست غلظت مورد نظر چقدر است و چه میزان پوشش دهی مد نظر است. کیفیت این محصول هم در میزان افزودن آن موثر است، پس باید به عوامل موثر بر کیفیت دقت کرد.