بر خلاف آنچه از بازیافت بسیاری از محصولات از جمله کاغذ می دانیم، بازیافت پلاستیک باید به صورت تفکیک شده انجام شود. برای بازیافت پلاستیک لازم است تفکیک بر اساس نوع پلاستیک صورت گیرد، زیرا هر نوع از آنها فرایند مختص به خود را دارند و اگر به صورت ترکیبی انجام شود روند کار با مشکل مواجه می شود.
انواع پلاستیک
یکی از عواملی که تفکیک زباله های پلاستیکی را لازم کرده است، نقطه ذوب متفاوت آنها است. برای بازیافت پلاستیک ها لازم است آنها ذوب شوند و اگر ترکیبی از چند نوع پلاستیک مختلف وجود داشته باشد، به علت دمای ذوب متفاوت ممکن است بعضی از آنها که در دمای پایین تری ذوب می شوند دچار تخریب حرارتی شوند و یا آنهایی که به دمای بالاتر نیاز دارند ذوب نشده باقی بمانند. پس لازم است هر پلاستیک جداگانه ذوب شود.
نکته مهم دیگر در فرایند بازیافت رنگ مواد پلاستیکی است. به علت تنوع رنگ در پلیمرها، رنگ محصول نهایی تیره می شود پس لازم است برای تولید یک رنگ ثابت از مستربچ ها استفاده شود. پلاستیک حاصل از بازیافت به صورت فیلم در می آید که این فیلم ها همان پلاستیک های زباله نهایی هستند که امروزه در زندگی ما بسیار پرکاربرد است.
تفکیک پلاستیک
مراحل بازیافت پلاستیک
بازیافت پلاستیک به سه دسته مکانیکی، شیمیایی و انرژی تقسیم می شود. در ایران بازیافت پلاستیک ضعیف است و عدم تفکیک زباله سبب کاهش مواد اولیه لازم برای بازیافت شده است و همین امر سبب شده است که بازیافت ایران شامل این سه مرحله نباشد.
جهت بازیافت پلاستیک باید آنها را به دو دسته تقسیم کرد. یک دسته آنهایی که تمیز هستند و می توانند مجددا به خط تولید برگردند و دسته دوم محصولاتی که دیگر قابل استفاده نیستند و از زباله های سطح شهر جمع شده اند. بعد از آنکه نوع پلاستیک مشخص شد آنها بر روی تسمه ای قرار می گیرند و تفکیک می شوند.
- مرحله اول جداسازی به این صورت است که مواد غیر پلاستیکی در ابتدا جدا و سپس خود پلاستیک ها بر حسب نوع، جنس، رنگ و … از هم جدا می شوند.
- بعد از جداسازی، پلاستیک ها شسته و آسیاب می شوند.
- بعد از آسیاب، مجددا آنها توسط آب سرد شسته و بر اساس دانسیته از هم جدا می شوند.
- برای جدا کردن اثر چسب یا هر چیزی که به پلاستیک چسبیده است از شستشوی سایشی استفاده می شود.
- شستشو با آب گرم مرحله دیگری است که تنها برای پلاستیک های چرب یا PET انجام می شود و برای همه پلاستیک ها لازم نیست.
- بعد از آبگیری و خشک کردن، لیبل های احتمالی جدا می شوند.
- عملیات کندور کردن تنها برای نایلون ها و پلاستیک های سبک است.
- در نهایت توسط دستگاه اکسترودر، گرانول ها تولید می شود.
با توجه به تنوع فرمول بندی پلاستیک ها باید دانست کدام یک قابلیت بازیافت را دارند و این نکته نیز حائز اهمیت است که پلاستیک های ترکیبی در بازیافت محصولات ارزشمندی را ارائه نمی دهند. با توجه به موارد ذکر شده جداسازی اهمیت بسزایی دارد. زیرا بعضی از پلاستیک ها به سختی ذوب می شوند که روند بازیافت را مختل می کنند.
انواع پلاستیک
آشنایی با انواع پلاستیک در بازیافت اهمیت بسزایی دارد.
- پلاستیک هایی که در ظروفی مانند دهان شویه، آب آشامیدنی و … استفاده می شود از جنس PETE است.
- ظروف شیر، مواد پاک کننده و … را از HDPE می سازند.
- از PVC جهت بسته بندی گوشت و روغن استفاده می کنند.
- در حالی که پلاستیک ظروف غذا از جنس LDPE است.
- جنس ظروف ماست، شامپو و … از PP و لیوان ها و ظروف یکبار مصرف و … از PD است.